این روزها، گربه ها برای ما، یکی از محبوب ترین حیوانات محسوب می شوند. در دنیا بیشتر از 220 میلیون گربه در خانه همراه با انسان ها زندگی می کنند و روز به روز تعداد آنها بیشتر می شود. علاقه ما به گربه ها و نگهداری آنها از یک طرف و زیست مشترک ما با این دوستان پشمالو از طرف دیگر، باعث می شود که مسائل مربوط به سلامتی آنها اهمیت دو چندانی پیدا کند. زمانی که ما مسئولیت نگهداری از گربه را می پذیریم، باید در زمینه سلامتی و بهداشت آنها تحقیقات زیادی انجام دهیم. یکی از مواردی که برای نگهداری از گربه ها اهمیت زیادی دارد، انجام دقیق و به موقع واکسیناسیون آنهاست. در این مقاله در مورد اهمیت و انواع واکسن های گربه، قیمت و زمان تزریق واکسن ها صحبت می کنیم.
واکسن های گربه
بر خلاف باورهای قدیمی که معتقد بودند گربه هفت جان دارد، گربه ها در مقابل بسیاری از بیماری ها و خطرات آسیب پذیرند؛ به همین دلیل از مدتی بعد از تولد، واکسن های مختلفی برای تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از انواع بیماری های ویروسی و باکتریایی به آنها تزریق می شود. برخی از کشورها برای تزریق واکسن به گربه قوانین خاص خود را دارند؛ در غیر این صورت دامپزشک پیش از تزریق، عوامل مختلفی مثل سن، شرایط بدنی، وجود یا عدم وجود بیماری در گربه را در نظر می گیرد.
به صورت کلی واکسن هایی که به گربه ها تزریق می شود، به دو دسته واکسن های اصلی یا اجباری یا واکسن های اختیاری تقسیم می شوند.
واکسن های اصلی گربه ها آنهایی هستند که فارغ از اینکه گربه در کجا و تحت چه شرایطی زندگی می کند، باید تزریق شوند. واکسن های اصلی موارد زیر را شامل می شوند:
واکسن سه گانه گربه
واکسن های سه گانه گربه ها یا FVRCP را می توان به نوعی مهم ترین واکسنی دانست که باید به گربه ها تزریق شود. FVRCP مخفف Feline Viral Rhinotracheitis, Calicivirus and Panleukopenia است. حروف R، C و P ابتدای نام ویروس ها و بیماری هایی است که گربه ها ممکن است در طول زندگی به آن دچار شده و با پیامد های جدی روبه‌رو شوند.
1.رینوتراکئیت RHINOTRACHEITIS یک بیماری ویروسی است که به عنوان هرپس ویروس FHV-1 هم شناخته می شود. این بیماری می تواند با علائم شدید در دستگاه تنفسی فوقانی در گربه ها همراه باشد و عامل تقریبا نیمی از بیماری های تنفسی در گربه ها محسوب شود. التهاب بینی و حلق، آبریزش بینی، عطسه و التهاب چشم از جمله علامت های بیماری در گربه ها است. این بیماری می تواند سیستم دفاعی ریوی گربه را تضعیف کرده و حتی خطر مرگ به دنبال داشته باشد.
2. کلسی ویروس CALSIVIRUS بیماری خطرناک و ویروسی دیگری است که به راحتی بین گربه ها انتقال پیدا می کند و در صورت عدم درمان، ممکن است باعث مرگ پشمالوها شود. این بیماری می تواند علائم گوارشی مانند استفراغ و بی حالی را به همراه داشته باشد؛ اما مشخص ترین ویژگی آن، بروز زخم های خورنده در صورت گربه است که از لثه شروع شده و به سایر بافت های زنده سرایت می کند. این بیماری می تواند به مشکلات تنفسی هم منجر شود و به همین دلیل باید گربه را در برابر آن واکسینه کرد.
3. پنلوکوپنی PANLEUKOPENIA ویروس دیگری است که واکسن سه گانه، گربه را در برابر ابتلا به آن محافظت می کند. این بیماری به بافت های مختلف بدن از جمله روده، مغز استخوان و پوست آسیب می زند و می تواند تب، بی اشتهایی، اسهال و استفراغ را به دنبال داشته باشد. بچه گربه ها با سن بین 2 تا 6 ماه، بیشتر در معرض این بیماری هستند و ابتلا به آن می تواند برایشان با خطر مرگ همراه باشد.
با توجه به مسری و خطرناک بودن بیماری های مطرح شده، تزریق واکسن سه گانه برای همه گربه ها، حتی آنهایی که از خانه خارج نمی شوند، ضروری است.
واکسن هاری گربه
هاری یک بیماری ویروسی است که به سیستم اعصاب مرکزی گربه حمله می کند. این بیماری بسیار خطرناک است و با سرعت زیاد پیشرفت می کند. هاری معمولا توسط تماس با زخم باز، بزاق یا گاز گرفتگی توسط حیوانات آلوده منتقل می شود و از آنجایی که این بیماری بین گربه ها و انسان ها مشترک است و می تواند به انسان انتقال پیدا کند، دامپزشکان توصیه می کنند که گربه ها در برابر آن واکسینه شوند.
واکسن گربه چه زمانی باید تزریق شود؟
همانطور که گفته شد، برای تعیین زمان دقیق تزریق واکسن به گربه ها، دامپزشک شرایط هر کدام از آنها را براساس سن، شرایط بدنی و احتمال وجود بیماری های مختلف در بدن بررسی می کند؛ اما بهترین زمان برای تزریق واکسن سه گانه به بچه گربه ها بین 6 تا 8 هفتگی است. پس از آن تا 16 تا 20 ماهگی، این واکسن ها هر سه تا چهار هفته مجدد تزریق می شود. در این زمان می توان واکسن هاری را هم تزریق کرد. پس از پایان این دوره، دوز یاداور واکسن ها سالی یک بار باید به گربه تزریق شود. این برنامه زمان بندی مختص به گربه هایی است که از بدو تولد یا کودکی در کنار ما هستند؛ زمانی که سرپرستی گربه ای بالغ را به عهده می گیریم، بعد از مشورت با دامپزشک، باید یک دوره واکسیناسیون کامل را برای دوست تازه وارد پشمالوی خود انجام دهیم.
عوارض تزریق واکسن سه گانه گربه ها
زمانی که واکسن های اصلی به گربه ها تزریق می شود، ممکن است عوارض جانبی ناچیزی را تجربه کنند. نشانه هایی مانند بی حالی، بی اشتهایی، تب، اسهال، استفراغ و التهاب در ناحیه تزریق واکسن از جمله علائمی هستند که حیوان ممکن است پس از تزریق واکسن تجربه کند. این نشانه ها بسیار خفیف بروز کرده و ظرف یکی دو روز بر طرف می شوند. واکنش های آلرژیک و شدید گربه ها نسبت به واکسن معمولا بسیار نادر است اما اگر موارد ذکر شده پس از چند روز بر طرف نشدند، باید به دامپزشک مراجعه کرد.
قیمت واکسن سه گانه گربه
همانطور که تا به اینجا توضیح دادیم، گربه ها واکسن های مختلفی نیاز دارند که تزریق آنها باید در چند دوز تکرار شود. این واکسن ها توسط شرکت ها و برندهای مختلفی تولید می شوند که هزینه آنها براساس برندی که دامپزشک انتخاب می کند، می تواند متفاوت باشد. هزینه های رایجی که برای تزریق هر دوز واکسن گربه ها در نظر گرفته می شود، در مهر ماه سال 1402، رقمی حدود 350 تا 700 هزار تومان است.
واکسن های اختیاری یا غیر ضروری گربه ها
واکسن های ضروری، مواردی بودند که تحت هر شرایطی باید به گربه ها تزریق شوند؛ اما علاوه بر موارد ذکر شده، واکسن های دیگری هم هستند که ممکن است دامپزشک براساس شرایط بدنی، سابقه بیماری یا محیط نگهداری گربه، تزریق آنها را توصیه کند. از میان این واکسن ها می توان به واکسن لوسمی (FeLV) اشاره کرد. این بیماری ویروسی که به آن سرطان خون گربه هم گفته می شود، بسیار مسری است و در تماس گربه با گربه های آلوده از طریق چنگ زدن، گاز گرفتن و جفت گیری منتقل می شود. این ویروس می تواند سیستم ایمنی بدن گربه را تضعیف کرده و بدن را در برابر انواع عفونت های انگلی، قارچی و باکتریایی آسیب پدیر کند. زمانی که گربه به این بیماری مبتلا می شود، ممکن است علائمی مانند کاهش وزن، تب، آبریزش بینی، التهاب چشم، بزرگ شدن غدد لنفاوی، کم خونی و بیماری های تنفسی را تجربه کند. در ایران معمولا واکسیناسیون در برابر این بیماری به صورت معمول انجام نمی شود؛ در واقع به صورت کلی توصیه دامپزشک در سراسر دنیا در این زمینه تصمیم گیرنده است.
یکی دیگر از واکسن های اختیاری گربه ها، واکسن بوردتلا است. بیماری بوردتلا یا سیاه سرفه یک بیماری باکتریایی است که قسمت فوقاتی دستگاه تنفسی گربه را درگیر می کند. از جمله علامت های بیماری در گربه ها که توسط این باکتری ایجاد می شود می توان به تب، سرفه، عطسه و افزایش ترشحات چشم و بینی اشاره کرد.
واکسن کزاز، واکسن اختیاری دیگری است که براساس تشخیص دامپزشک و شرایط بدنی و زیستی گربه، ممکن است نیاز به تزریق آن باشد. زمانی که زخمی روی بدن گربه ایجاد می شود، خطر ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می کند. بیماری کزاز مغز، نخاع و اعصاب گربه ها را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند علاوه بر گرفتگی عضلات اطراف زخم، باعث شود گربه سخت تر راه برود.
واکسن ضد انگل گربه
انگل ها، تهدید بسیاری جدی برای سلامت حیوانات محسوب می شوند و می توانند همه آنها به ویژه حیوانات خانگی را بیمار کرده و به دیگر حیوانات و حتی انسان ها هم سرایت کنند. کرم های گرد، قلاب دار و نواری از جمله مواردی هستند که می توانند در بدن گربه ها مشکل ایجاد کنند. انگل ها می توانند از مادر به بچه گربه ها هم منتقل شوند و به همین دلیل لازم است پیشگیری از ابتلا به آنها در برنامه سلامتی گربه ها در نظر گرفته شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل هم می توان از واکسن ضد انگل گربه و هم از قرص ضد انگل برای آنها استفاده کرد. معمولا در حدود دو ماهگی با نظر دامپزشک این واکسن را می توان به گربه تزریق کرد. مصرف قرص هم از حدود شش هفتگی می تواند انجام شود. به صورت کلی دارو های ضد انگل باید به صورت دوره ای و هر سه ما یک بار تکرار شوند.
اگر زمان تزریق واکسن گربه به تاخیر بیفتد چه می شود؟
همانطور که گفته شد، واکسن گربه باید در فواصل زمانی منظم تزریق شود. دوز های ابتدایی این واکسن ها در دوره های زمانی کوتاه تر و پس از آن، مابقی به صورت سالانه تزریق می گردند. اما در برخی شرایط و به دلایل مختلف ممکن است که تزریق دوز های یادآور به تعویق بیفتد. اگر زمان زیادی بین واکسن ها وقفه ایجاد شود، ممکن است تاثیر داروها و ایمنی ایجاد شده از بین رفته و خطر ابتلا به بیماری ها افزایش پیدا کند. در این شرایط باید در اولین فرصت به دامپزشک مراجعه کنیم و روند واکسیناسیون را ادامه دهیم.
اگر واکسن گربه را نزنیم چه می شود؟
دوستان پشمالوی ما معمولا چندان علاقه ای به محیط دامپزشکی ندارند و این موضوع ممکن است باعث شود ما در بردن آنها به کلینیک های درمانی تردید کنیم؛ اما به هر حال این حیوانات، به ویژه بچه گربه ها در مقابل بسیاری از بیماری ها که مهم ترین آنها در این مقاله عنوان شد، آسیب پذیر هستند. ابتلای گربه به هر کدام از این بیماری ها می تواند ناراحتی و خطرات گسترده ای برای او ایجاد کرده و هزینه نگهداری از گربه را، از نظر مالی، عاطفی و همچنین زمانی برای والدین حیوان افزایش دهد. در این شرایط حتی اگر بیماری گربه درمان شود، ممکن است عوارض طولانی مدت و بعضا جبران ناپذیری برای او داشته باشد. علاوه بر این موضوعات، بسیاری از کشورها قوانین سخت گیرانه ای برای ورود حیوانات دارند که یکی از آنها کامل شدن دوره های واکسیناسیون آنهاست. به همین دلیل بهتر است از زمان به سرپرستی گرفتن گربه ها، برنامه واکسیناسیون آنها با نظر دامپزشک به صورت دقیق اجرا شود.
اگر فضای دامپزشکی گربه را مضطرب می کند و باعث واکنش های شدید در او می شود، می توان با هماهنگی با مراکز دامپزشکی، تزریق واکسن های ضروری را در خانه انجام داد. در این موقعیت، نیروهای متخصص از طرف کلینیک ها برای معاینه حیوان اعزام می شوند و پس از معاینه، تزریق واکسن را انجام می دهند. این کار علاوه بر صرفه جویی در زمان برای صاحبان گربه، می تواند این مسیر را برای گربه با آرامش بیشتری همراه کند؛ به ویژه زمانی که چند گربه در خانه داریم این کار، روش آسان تر و مطمئنی محسوب می شود.
واکسیناسیون تنها قسمتی از برنامه حفظ سلامتی گربه هاست و با وجود تزریق آنها، بیماری ها و مشکلات دیگری هم وجود دارد که می تواند سلامت آنها را با خطر مواجه کند. برای این که گربه ما زندگی سالم و طولانی تری داشته باشد، لازم است برنامه غذایی مناسبی داشته باشد، وزن و میزان فعالیتش کنترل شود، معاینه دندانپزشکی داشته باشد و به صورت کلی در بازه های زمانی مشخص به وسیله دامپزشک معاینه شود.
